گزارش پیش رو حـاصل جمع آوری،
تجزیه، تحلیل و مسـتند سـازی تعداد ۳۶۷۷ گزارش از وضعیت حقوق بشر منتشر
شده توسط منابع خبری در محدوده یک سال میلادی گذشته (اول ژانویه ۲۰۱۸ تا ۲۰ دسامبر ۲۰۱۸) است، در این گزارش که در دو
نسخه مختصر و تکمیلی (همراه با نمودار و گراف) منتشر می شود تجزیه و تحلیل هایی
ارائه خواهد شد از جمله صادر شدن بیش از ۷۴۴۲ ماه حکم
زندان برای منتقدان و محکومیت شهروندان به ۲۶۹۴ ضربه شلاق
علیرغم ماهیت غیرانسانی آن مجازات. همچنین اعدام دست کم ۲۳۶
شهروند در حالی که ۷۲ درصد اعدام ها بصورت مخفیانه بوده و ۶۵ درصد اعدام شدگان از بابت قتل به اعدام محکوم شده بودند. این گزارش
را با حجم انبوده داده های آماری آن در ادامه بخوانید.
دیباچه
مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران
به همت نهاد آمار، نشر و آثار خود، گزارش سالانه میلادی آماری- تحلیلی وضعیت حقوق
بشر در ایران در دوره یکساله (اول ژانویه ۲۰۱۸ تا ۲۰ دسامبر ۲۰۱۸) را بدین وسیله منتشر می‌کند. گزارش پیش روی حاصل کوشش
روزانه این تشکل در فرایند چند سـاله اخیر بـه عنوان بخشـی از پروژه آمار گیری
روزانه آغاز شده از سال ۸۸ این مجموعه است که ارائه تحلیل آمار را در گزارش حاصله
میسر می کند.
گزارش سالانه میلادی از نقض
حقوق بشـر در ایران (۲۰۱۸) حـاصل جمع آوری، تجزیه، تحـلیل و مسـتند سـازی تعداد ۳۶۷۷ گزارش از وضعیت حقوق بشر منتشر شده توسط منابع خبری در محدوده یک
سال میلادی گذشته است. سهم خبرگزاری هرانا بـه عنوان ارگان خبـری مجموعه فعالان
حقوق بشر در ایران در استخراج و گزارشگری گزارشات مورد اشاره در گزارش پیش رو ۳۵٪، منابع رسمی یا نزدیک بـه حـکومت ایران ۵۸٪ و سـایر
منابـع خبـری حقوق بشری ۷٪ بوده است.
در گزارش ۴۲
صفحـه‌ای پیش روی بـخش‌های متعددی از جمله حقوق زنان، کارگران، کودکان، زندانیان و… مورد بررسـی اجمالی و آماری همراه بـا ارائه نمودارهای مربوطه برای
درک بهتر خوانندگان قرار گرفته است، بر اساس این گزارش تمرکز دیده بانی وضعیت
حقـوق بشـر در ایران علیرغم افزایش ۶٪ گزارشات سایر نقاط کشور نسبت به استان تهران در مقایسه
با سال قبل همچنان روایتگر عدم دیده بانی مناسب سایر نقاط کشور به نسبـت مرکز از
سـوی جامعه مدنی است.
هرچند گزارش پیش روی به صورت
برجسته حاصل تلاش گسترده مدافعان جسور حقـوق بشـر در ایران اسـت که در راه تحقـق
بـاورهای انسـان دوستانه خود متحمل هزینه می‌شوند، با این حال به دلایل روشنی
منجمله عدم اجازه فعالیت به سـازمان‌های حقـوق بشـری توسـط دولت ایران و نیز ممانعت
حکومت از گردش آزاد اطلاعات بدیهی ست علیرغم دقت بالا از سویی عاری از خطا نباشـد
و از سـوی دیگر بـه تنهایی بازتاب دهنده وضعیت کامل حقـوق بشـر در ایران محسـوب
نشـود، بـا این حـال گزارش پیش رو را بـه جرات بـاید یکی از دقـیق‌ترین، جامع‌ترین
و مستند‌ترین گزارشات نقض حقوق بشر در ایران در نوع خود دانست که امید است دستمایه
فعالیت بهتر سازمان‌ها و مدافعان حقـوق بشـر از طریق درک بهتر وضعیت حقوق بشر در ایران،
چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی آن قرار بگیرد.
برای مشاهده میزان گزارشگری
سازمانهای حقوق بشری و رسانه ها از استان های مختلف کشور که ارتباط مستقیمی با
توانمندی جامعه مدنی دارد به نقشه زیر توجه کنید.
حقوق قومی-ملی
در رسته حقوق قومی-ملی در طی
سال ۲۰۱۸ تعداد ۲۰۷ گزارش توسط واحد آمار، نشر و آثار
مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران به ثبت رسید، بر اساس این گزارشات بازداشت ۱۱۷۱ شهروند مستند شده است. همچنین برای ۵۹ نفر
نیز ۲۳۷۹ ماه حبس تعزیری صادر شده است.
در حــــــوزه اقلیت های ملی
بازداشت شهروندان ۸۳۶٪ نسبت به سال ۲۰۱۷ افزایش یافته
است، هم چنین صدور احکام حبس از سوی دستگاه قضایی نیز با ۷.۵٪ افزایش
همراه بوده است.
اقلیت های دینی و مذهبی
در این رسته در طی یک سال گذشته
۱۹۶ گزارش از سوی نهاد آمار به ثبت رسیده است، بر این اساس ۶۲۹ شهروند بازداشت شدند، ۳۶ مورد ممانعت از فعالیت اقتصادی اقلیت
های مذهبی، ۶ مورد احضار به نهادهای امنیتی- قضایی و ۷۵ مورد محرومیت از تحصیل گزارش شده است.
۳۶۰ نفر از اقلیت های مذهبی از سوی نهادهای قضایی مجموعا به
۱۶۸۴۱ ماه حبس تعزیری محکوم شدند.
در رسته حقوق اقلیت های مذهبی و
دینی، بهائیان با ۳۷٪ سهم از گزارشات در صدر دیده بانی گزارشگران حقوق بشر
قرار دارند و به ترتیب دراویش با ۳۲٪، اهل تسنن با ۱۶٪، مسیحیان
با ۹٪ ، سایر مذاهب ۵% ، زرتشتیان
و کلیمیان با ۱%در رده بندیهای بعدی دیده بانی قرار می گیرند.
قابل ذکر است گزارشاتی که تحت
عنوان “سایر” دسته بندی شده است به گزارشاتی اطلاق شده است که در این حوزه عمومیت
داشته و بطور خاص در یک دسته بندی دینی قرار نمی گیرد.
در حــوزه اقلیت های مذهبی
بازداشت شهروندان ۶۹٪ نسبت به سال قبل از آن افزاریش یافته است، و صدور احکام
حبس از سوی دستگاه قضایی با ۱۲۹۹٪ افزایش نسبت به مدت مشابه سال گذشته همراه بوده است.
از مهمترین رویداد های اقلیت های
مذهبی رویداد گلستان هفتم در ارتباط با دراویش گنابادی و بازداشت ها و محکومیت های
گسترده بعد از آن بود.
اندیشه و بیان
در رسته حق آزادی اندیشه و بیان
در طی سال ۲۰۱۸ تعداد ۴۳۸ گزارش از سوی نهاد آمار به ثبت رسیده
است، ۵۴۷۸ نفر دستگیر شده، ۱۳۲
مورد احضار به مراجع قضایی- امنیتی، ۹ مورد اعمال فیلترینگ اینترنتی، ۳ مورد توقیف نشریه و ۲۸ مورد مجرم شناخته شدن نشریات، ۵ مورد تهدید و ایجاد فضای امنیتی در حوزه اندیشه و بیان گزارش شده
است.
در سال ۲۰۱۸ در
این حوزه، ۳۳۱ نفر از سوی مراجع قضایی به ۷۴۴۲ ماه
حبس تعزیری ،۳۰ میلیارد و ۱۸۰ میلیون ریـال جریمه نقدی، ۲۶۹۴ ضربه شلاق و ۷ مورد محرومیت از حقوق اجتماعی محکوم
شدند.
در حـوزه اندیشه و بیان گزارشات
بازداشت شهروندان ۸۱۴٪ نسبت به سال قبل از آن افزایش داشته است، همینطور صدور
احکام از سوی دستگاه قضایی بر اساس تعداد افراد محاکمه شده با ۵۱.۳٪ افزایش همراه بوده است.
از جمله مهمترین رویداد ها در این
حوزه میتوان به اعتراضات سراسری گسترده در ماه های دی و مرداد اشاره کرد. در
اعتراضات دی ماه که به مدت ۷ روز در بیش از ۱۰۰ شهر
کشور بوقوع پیوست دست کم ۴۹۷۲ نفر بازداشت شدند و دست کم ۲۵ نفر در خیابان ها کشته شدند.
همچنین ۴۳
فعال محیط زیست و دست کم ۱ فعال حوزه کنترل جمعیت طی این مدت
بازداشت شده اند.
اصناف
در حقوق سندیکایی، اتحادیه ها و
اصناف در سال ۲۰۱۸ تعداد ۳۹۸ گزارش از سوی نهاد آمار و نشر و آثار
به ثبت رسیده است که از این گزارشات جمعا ۴۲۲ مورد
بازداشت فعالان صنفی، ۲۰۷ ماه محکومیت به حبس تعزیری برای ۷ نفر
از فعالان صنفی، ۳۷ مورد احضار به مراجع قضایی و امنیتی، ۴۷ مورد پلمپ اماکن گزارش شده است.
در سال ۲۰۱۸دست
کم ۳۴۱ تجمع صنفی و ۱۱۲ اعتصاب صنفی
به وقوع پیوست. که بیشتر این تجمعات در ارتباط با مطالبات مزدی اصناف و شرایط بد
اقتصادی و عدم مدیریت درست در اصناف بودند.
در حوزه اصناف بازداشـت
شـهروندان ۱۵۶۰٪ نسبت به سال ۲۰۱۷ افزایش
داشته است، هم چنین صدور احکام حبس از سوی دستگاه قضایی نیز با افزایش ۳۴۵٪ همراه بوده است.
حقوق آکادمیک
در رسته حقوق آکادمیک در سال ۲۰۱۸ ، ۱۱۱ گزارش از سوی نهاد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق
بشر در ایران به ثبت رسیده است که در مجموع شامل ۱۵۶
مورد بازداشت دانشجو، ۴ مورد احضار به دادگاه، ۱
مورد احضار به کمیته های انضباطی، ۱۲ مورد محرومیت از تحصیل ۷ دانشجوی ستاره دار و همانطور که پیش تر در بخش ادیان اشاره شد ۷۵ مورد ممانعت از تحصیل بدلیل مذهب را شاهد بودیم.
در حــوزه حقــوق آکادمیک،
بازداشت دانشجویان ۳۱۲۰٪ نسبت به سال قبل از آن افزایش یافته است.
بر اساس این گزارش ۲۴ دانشجو به ۶۹۰ ماه حبس تعزیری محکوم شده اند.
لازم به ذکر است به جز موارد
ذکر شده دست کم ۱۶ دانشجوی درویش به ۹۰ سال
زندان محکوم شده اند که در بخش ادیان این گزارش به آنها اشاره شده است.
حق حیات (اعدام)
در رسته حق حیات، در سال ۲۰۱۸ تعداد ۲۵۶ گزارش از سوی نهاد آمار و نشر و آثار مجموعه فعالان
حقوق بشر در ایران به ثبت رسیده است که شامل محکومیت ۱۹۵ نفر
به اعدام و اجرای حکم اعدام ۲۳۶ نفر است که از این تعداد ۱۳ نفر در ملاء عام اعدام شدند. از میان هویت های مشخص شده اعدام
شدگان، ۲۳۲ نفر از ایشان مرد و ۴ تن
زن بوده اند.
بر اساس این گزارش ۶۵٪ اعدام شدگان به اتهام قتل در ایران اعدام شدند. ۱۰٪ به اتهام تجاوز به عنف، ۱۰٪ به اتهام
مواد مخدر و ۶% به اتهامات محاربه و بغی، ۶%
سرقت مسلحانه، ۲% با اتهام فساد فی الارض و ۱% به
اتهام نامشخص در ایران اعدام شدند.
مقایسه ماهانه نقض حق حیات بر
اساس تعداد نفرات
در گزارش پیش رو اجرای حکم
اعدام در دادگاه های مختلف کشور بر اساس جرم مورد بررسی قرار گرفته است که جرایم
مربوط به قتل با ۶۵٪ در صدر و
تجاوز با ۱۰٪ در رده بعدی قرار دارد.
در این گزارش اجرای حکم اعدام
در استان های مختلف کشور مورد بررسی قرار گرفته است که بر این اساس استان البرز با
دو زندان پرجمعیت و مهم کشور با ۲۸٪ در صدر و استان آذربایجان غربی با ۱۱٪ در رده دوم قرار دارند.
بر اساس گزارش های موجود ۶٪ اعدام ها در ملاء عام و انظار عمومی به اجرا در آمده است.
۲٪ از اعدام شدگان زن و ۹۴٪ اعدام
شدگان مرد بوده اند.
بر اساس این آمار استان های
فارس و خراسان رضوی هر یک با ۳۱٪ سهم در اجرای احکام اعدام در ملاعام در صدر کشور قرار
دارند.
اعدام هایی که از سوی منابع
مستقل و حقوق بشری گزارش شده است مورد بررسی قرار گرفته است که بر این اساس ۷۲٪ اعدام شدگان به صورت مخفیانه یا بدون اعلام در رسانه های رسمی یا
داخلی اعدام شده اند.
در حوزه اعدام، اجرای حکم
شهروندان نسبت به سال ۲۰۱۷ دستکم ۴۷٪ کاهش داشته است، هم چنین صدور احکام اعدام نیز با کاهش ۲۳٪ همراه بوده است. تعداد اعدام ها در ملاء عام ۵۸٪ نسبت به
سال ۲۰۱۷ کاهش داشته است.
حقوق فرهنگی
در رسته حقوق فرهنگی، در سال
گذشته ۵۰ گزارش نقض حقوق بشر از سوی نهاد آمار به ثبت رسیده است
که طی آن ۱۰۳ تن بازداشت شدند، همچنین ممانعت از نشر ۳ اثر فرهنگی، ۲۲ ابطال مجوز، ۹
مورد ممانعت از اجرای برنامه و سخنرانی، ۳ مکان تاریخی
تخریب شده و یا در آستانه تخریب قرار گرفته اند، ۷
مورد عدم رسیدگی به آثار تاریخی، ظبط ۱۲۰ نسخه کتاب “پنجاه سال کانون نویسندگان
ایران” در آمار قرار دارند.
از مهمترین موارد نقض حقوق
فرهنگی در سال ۲۰۱۸ بازداشت و پخش اعترافات اجباری چند نوجوان رقصنده از
صدا و سیمای ملی کشور بود.
در حوزه حقوق فرهنگی بازداشت
شهروندان ۱۱۴۴٪ نسبت به سال قبل از آن افزایش داشته است.
حقوق کارگری
در این رسته در سال ۲۰۱۸ میلادی ۱۰۹۸ گزارش در بررسی های آماری گردآوری شد که بر اساس آن
جمعاً ۲۲۱ تن بازداشت، ۳۸ فعال کارگری
و یا کارگر به ۱۵۶ ماه حبس تعزیزی، ۳۰۰ ماه
حبس تعلیقی و ۲۲۲۰ ضربه شلاق محکوم و ۶۸ نفر
به مراجع قضایی و امنیتی احضار شدند.
در طی سال ۲۰۱۸ میلادی گزارشات عقب افتادن مجموعاً حقوق ۲۱۶۲ ماه
کارگران، ۲۰۴۶۶۶ اخــراج یا تعدیل، ۱۳۰۸۰۷ مورد نفر بیکار ی، ۲۳۱۲۶ مورد نبـــود بیمه کار برای
کارگران، ۹۷۴۷ کارگر بــــلاتکلیف در حوزه کار گزارش شده است،
همچنین ۷۶۱ تن
در ســـوانح کاری کشته و ۶۰۶ مورد صدمات جسمی به کارگران در حین
کار گزارش شده است. ایران در میان کشورهای جهان رتبه ۱۰۲ را
در زمینه رعایت مسائل ایمنی کار به خود اختصاص داده که رتبه بسیار پایینی است.
در سال ۲۰۱۸ دست
کم ۴۶۸ تجمع کارگری و ۴۹ اعتصاب
کارگری بوقوع پیوست که بیشتر این تجمعات در ارتباط با مطالبات مزدی صورت گرفتند.
بر اساس این گزارش بازداشت
کارگران نسبت به سال قبل۱۱۶۳% افزایش داشته است.
حقوق کودکان
در این رسته در سال ۲۰۱۸ میلادی از مجموع ۱۹۲ گزارشی که توسط واحـد آمار گردآوری
شـد به دلیل مخفی نگاه داشتن اخبار کودکان آمار دقیقی از میزان کودک آزاری های
صورت گرفته دردست نیست اما دست کم ۱۴۰۸ مورد کودک آزاری و ۴۸ مورد تجاوز و آزار جنسی به کودکان، ۲۲
مورد قتل کودکان، ۱۰۰۰۰ مورد اعتیاد دانش آموزان، ۳۸
مورد خودکشی کودکان، مرگ ۷ و مصدومیت ۲۱
دانش آموز در مدارس، بیش از یک میلیون و دویست کودک محروم از تحصیل را در برگرفته
است. ازدواج‌های زودرس، فقر، مسائل فرهنگی، پراکندگی جمعیت و… در سیستان و بلوچستان سبب شده تا این استان در بین ۳۱ استان کشور، بالاترین نرخ بازماندگان از تحصیل را به خود اختصاص
دهد.
در اعتراضات سراسری دی ماه ۱۵۶ دانش آموز بازداشت شدند. در
حـوزه کودکان، بازداشــت فعالین این حوزه نسبت به سال قبل از آن ثابت مانده است،
هم چنین صدور احکام حبس از سوی دستگاه قضایی نیز بدون تغییر بوده است.
زنان
در رسته حقوق زنان در سال ۲۰۱۸ میلادی ۷۹ گزارش گردآوری شده است که بر اساس آن دست کم ۹۴۳ زن مورد خشونت جسمی و جنسی قرار گرفتند، ۱۲
مورد قتل ناموسی و ۹ مورد احضار فعالان این حوزه به مراجع قضایی- امنیتی
گزارش شده است.
بر اساس این گزارش ۴ تن از فعالان زنان و ۸۰ نفر در تجمع کنندگان روز جهانی زن و ۲۹ نفر از مخالفان حجاب اجباری بازداشت شده اند. دست کم ۲ تن از مخالفان حجاب اجباری به ۳۶ ماه
حبس تعزیزی محکوم شده اند.
طی بازه زمانی یاد شده دست کم ۵ تجمع نیز در ارتباط با زنان رخ داده است که از مهمترین موارد آن
تجمع مردم ایرانشهر در ارتباط با تجاوز گروهی به دختران این شهر بودند.
لازم به ذکر است بازداشت شدگان
روز جهانی زن همگی آزاد و تبرئه شدند.
زندانیان
در رسته حقوق زندانیان در سال ۲۰۱۸ ، ۴۱۳ گزارش گردآوری شده است که بر اساس آن جمعاً ۳۰۰ مورد ضرب و شتم زندانیان، ۱۴۲ مورد عدم
رسیدگی یا محرومیت از خدمات پزشکی زندانیان، ۶۵
مورد انتقال غیرقانونی زندانی به سلول انفرادی، ۴۶۷
مورد اقدام به اعتصاب غذای زندانیان و ۱ مورد فوت
زندانی بر اثر اعتصاب غذا، ۳۶ مورد انتقال اجباری یا تبعید زندانیان،
۴۸ مورد تهدید زندانی، ۵۹
مورد جلوگیری از ملاقـات بـا زندانی، ۶۱ مورد شکنجه، ۱۸
مورد مرگ زندانی بر اثر بیماری، ۹۴ مورد عدم دسترسی به وکیل، ۱۱۵۷ مورد نگهداری زندانی در محیط نامناسب گردآوری شده است. هم چنین در
حوزه بازداشت شدگان ۹۵ مورد بلاتکلیف نگاه داشتن بازداشت شدگان گردآوری شده
است.
محکومیت ها
در طی یکسال گذشته مراجع قضایی
حکومت ایران اعم از بدوی و تجدید نظر، اقدام به صدور ۲۷۷۵۷ ماه حبـــس تعزیری نموده اند که از این مقدار، حوزه اقلیت های ملی-
قومی ۲۳۷۹ ماه حبس تعزیری ، اقلیت های مذهبی ۱۶۸۴۱ ماه حبس تعزیری ، اندیشه و بیان ۷۴۴۲ ماه
حبس تعزیری را به خود اختصاص داده اند. (لازم به ذکر است این آمار فقط احکام موردی
که مشخصات یا اطلاعات مربوط به حکم منتشر شده است را شامل می شود. )
هم چنین این شهروندان به ۳۰ میلیارد و ۳۰۴ میلیون ریـال جریمه نقدی و ۱۶۸۴۸ ضربه شلاق محکوم شدند.
در طی سال ۲۰۱۸ محکومیت فعالین و شهروندان افزایشی ۲۶۹.۷٪ داشته است.
بر این اساس در حوزه اقلیت های مذهبی افزایش ۱۲۹۹ ٪، اقلیت های قومی افزایش ۷.۵٪ و در حوزه
اندیشه و بیان ۵۱.۳٪ افزایش وجود داشته است.
بازداشت ها
در طی یکسال گذشته نیروهای امنیتی
۸۱۹۵ شهروند را به دلیل فعالیت های مدنی یا سیاسی بازداشت
نموده اند.
در این رابطه، اصناف ۴۳۷ مورد بازداشت، اقلیت های قومی ۱۱۷۱
مورد، اقلیت مذهبی ۶۲۹ مورد، اندیشه و بیان ۵۴۷۸
مورد، دانشجویان ۱۵۶ مورد، حوزه فرهنگی ۱۰۳
مورد و کارگران ۲۲۱ مورد را شامل می شوند.
در طی سال ۲۰۱۸ بازداشت فعالین و شهروندان ۶۲۹٪ افزایش
داشته است. بر این اساس بازداشت شهروندان در حوزه اقلیت های قومی افزایش ۸۳۶٪، حوزه فرهنگی افزایش ۱۱۴۴ ٪، حوزه مذهبی
افزایش ۶۹% حوزه صنفی افزایش ۱۵۶۰٪، دانشجویان
افزایش ۳۱۲۰٪، کارگری افزایش ۱۱۶۳% و حوزه اندیشه
و بیان با ۸۱۴ ٪ افزایش در سال ۲۰۱۸ مستند شده.
